Badanie dna oka, nazywane także oftalmoskopią lub wziernikowaniem dna oka, to metoda pozwalająca lekarzu okuliście na ocenienie stanu tylnego odcinka narządu wzroku. Wykrywa ewentualne zmiany w głębokich warstwach gałki ocznej, takich jak siatkówka, naczyniówka, a także tarcza nerwu wzrokowego. Ze względu na to, że badanie umożliwia kompleksową diagnozę kondycji narządu wzroku, warto je wykonywać regularnie, przy każdej wizycie profilaktycznej.
Kiedy należy wykonać badanie dna oka?
Na badanie należy się udać przede wszystkim po zaobserwowaniu pogorszenia ostrości wzroku lub zaburzeń postrzegania barw. Innymi niepokojącymi sygnałami, które powinny skłonić do diagnostyki, są także ubytki w polu widzenia lub widzenie nasilonych błysków światła czy czarnych punktów. Oprócz wskazań okulistycznych regularne wykonywanie badania dna oka stanowi konieczność również u pacjentów chorujących na niektóre choroby ogólnoustrojowe. Oftalmoskopia okazuje się pomocna w monitorowaniu postępu m.in. cukrzycy, miażdżycy czy nadciśnienia tętniczego.
Wskazania do wykonania badania dna oka:
- zaburzenia pola widzenia,
- pogorszona ostrość wzroku,
- zaburzenia widzenia barw,
- choroby naczyniowe, np. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca,
- choroby neurologiczne, np. udar mózgu, choroby ośrodkowego układu nerwowego,
- zaburzenia równowagi,
- urazy głowy,
- zez,
- nawracające bóle głowy.
Jak wygląda badanie dna oka?
Żeby dno oka było dobrze widoczne, oftalmoskopię rozpoczyna się podaniem kropli rozszerzających źrenice. W przypadku jaskry wąskiego kąta badanie przeprowadza się bez użycia kropli atropinowych, ponieważ te mogłoby spowodować wzrost ciśnienia śródgałkowego. Po zakropieniu oczu przez kilka godzin utrzymuje się pogorszenie widzenia, szczególnie z bliska, dlatego po badaniu nie wolno prowadzić samochodu. Może utrzymywać się także światłowstręt, więc warto zabrać ze sobą okulary przeciwsłoneczne.
Jedną z metod badania dna oka jest wziernikowanie bezpośrednie. Wykonuje się je przy użyciu oftalmoskopu, urządzenia zawierającego snop światła, które okulista kieruje na poszczególne struktury dna oka. Główną zaletę urządzenia stanowią jego niewielkie rozmiary, dzięki czemu można go używać w każdych warunkach. Technika ma jednak swoje minusy — brak widzenia trójwymiarowego oraz słaby wgląd w obwodową część siatkówki. Z tych względów lepszą metodę stanowi wziernikowanie pośrednie wykonywane za pomocą lampy szczelinowej, które umożliwia uzyskanie obrazu stereoskopowego o większym polu widzenia.
Badanie trwa zaledwie kilka minut i jest całkowicie bezbolesne. Wyniki otrzymuje się bezpośrednio po badaniu.
Jakie choroby można wykryć przy pomocy oftalmoskopii?
Badanie dna oka jest kluczowe w diagnostyce większości chorób okulistycznych, szczególnie tych rozwijających się bezobjawowo. Umożliwia wykrycie i wdrożenie leczenia w przypadku m.in.:
- zwyrodnień plamki żółtej,
- odwarstwienia siatkówki,
- jaskry,
- nowotworów siatkówki,
- zmian w obrębie tarczy nerwu wzrokowego,
- wylewy krwi i zmętnienia w ciele szklistym,
- zator tętnicy środkowej.
