Astygmatyzm to wada refrakcji, wynikająca ze zniekształceń kształtu rogówki lub soczewki. Na skutek tych dysfunkcji wpadające do oka światło rozprasza się nieprawidłowo, co tworzy rozmazany obraz. Uznaje się, że niemal każdy cierpi na przynajmniej lekki astygmatyzm, gdyż żadne oko nie posiada idealnie kulistej soczewki i rogówki. Problem zaczyna się jednak, gdy zniekształcenie to znacznie odbiega od normy lub gdy astygmatyzmowi towarzyszą inne wady, np. nadwzroczność i krótkowzroczność.
Przyczyny astygmatyzmu
Najczęściej astygmatyzm ma tło genetyczne i wynika z wrodzonego nieregularnego kształtu rogówki. Może jednak być rezultatem urazu lub powstania blizn. Chorobą, która często odpowiada za rozwój astygmatyzmu, jest stożek rogówki — w jej przebiegu rogówka stopniowo zmienia kształt z kulistego na stożkowaty, doprowadzając tym samym do wykształcenia się objawów astygmatyzmu. Astygmatyzm soczewkowy może być wadą wrodzoną lub związaną z chorobami tkanki łącznej.
Objawy astygmatyzmu
Jeśli zaobserwowałeś u siebie poniższe objawy, może to być sygnał rozwijającego się astygmatyzmu:
-
zamglone widzenie z bliska i daleka,
częste mrużenie oczu,
zamazanie przedmiotów na konturach,
zaburzone poczucie przestrzeni,
bóle głowy,
nawracające bóle oczu,
szybkie zmęczenie oczu podczas wysiłku wzrokowego
Jakie są rodzaje astygmatyzmu?
Astygmatyzm możemy podzielić ze względu na nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu optycznego oka na:
- astygmatyzm rogówkowy — spotykany najczęściej, wynikający z nieprawidłowej budowy rogówki,
- astygmatyzm wewnętrzny — spowodowany nieprawidłowościami w strukturze warstw soczewki bądź jej przesunięcia względem osi układu np. na skutek urazu,
- astygmatyzm całkowity — w przypadku, gdy występują obie powyższe przyczyny.
Astygmatyzmowi często współtowarzyszą inne zaburzenia refrakcji, takie jak nadwzroczność i krótkowzroczność. Ze względu na położenie ognisk w przekrojach głównych wyróżniamy następujące postacie astygmatyzmu:
- astygmatyzm niezłożony — gdy tylko na jednej płaszczyźnie jest krótkowzroczność lub nadwzroczność,
- astygmatyzm złożony — gdy na obu płaszczyznach występuje krótkowzroczność lub nadwzroczność o różnej mocy,
- astygmatyzm mieszany — gdy na jednej płaszczyźnie występuje nadwzroczność, a na drugiej krótkowzroczność.
Istnieje również podział ze względu na moc skupiania światła:
- astygmatyzm prosty — gdy oko silniej skupia światło w płaszczyźnie pionowej,
- astygmatyzm odwrotny — gdy oko silniej skupia światło w płaszczyźnie poziomej,
- astygmatyzm nieregularny — gdy w różnych miejscach jednej płaszczyzny załamywanie światła jest różne.
Leczenie astygmatyzmu
Dobór leczenia uzależniony jest od rodzaju i nasilenia astygmatyzmu. W niektórych przypadkach schorzenie przybiera tak łagodną formę, że nie istnieje potrzeba korekty. Zazwyczaj jednak zalecane jest rozpoczęcie leczenia, które przywróci ostrość widzenia poprzez wyrównanie wad refrakcji. Do korekcji astygmatyzmu najczęściej używa się okularów wyposażonych w szkła cylindryczne. W zapisie recepty okularowej zapisuje się oś cylindra — od 0 do 180°. Z powodzeniem stosowane są również soczewki toryczne, które umożliwiają niemal całkowite zniwelowanie objawów astygmatyzmu. Dla pacjentów niechętnie podchodzących do noszenia okularów korekcyjnych i soczewek kontaktowych alternatywą może okazać się zabieg laserowej korekcji kształtu rogówki, który umożliwia korekcję astygmatyzmu sięgającego nawet do -6,0 dioptrii.
