Astygmatyzm to wada refrakcji, wynikająca ze zniekształceń kształtu rogówki lub soczewki. Na skutek tych dysfunkcji wpadające do oka światło rozprasza się nieprawidłowo, co tworzy rozmazany obraz. Uznaje się, że niemal każdy cierpi na przynajmniej lekki astygmatyzm, gdyż żadne oko nie posiada idealnie kulistej soczewki i rogówki. Problem zaczyna się jednak, gdy zniekształcenie to znacznie odbiega od normy lub gdy astygmatyzmowi towarzyszą inne wady, np. nadwzroczność i krótkowzroczność.
Najczęściej astygmatyzm ma tło genetyczne i wynika z wrodzonego nieregularnego kształtu rogówki. Może jednak być rezultatem urazu lub powstania blizn. Chorobą, która często odpowiada za rozwój astygmatyzmu, jest stożek rogówki — w jej przebiegu rogówka stopniowo zmienia kształt z kulistego na stożkowaty, doprowadzając tym samym do wykształcenia się objawów astygmatyzmu. Astygmatyzm soczewkowy może być wadą wrodzoną lub związaną z chorobami tkanki łącznej.
Jeśli zaobserwowałeś u siebie poniższe objawy, może to być sygnał rozwijającego się astygmatyzmu:
Astygmatyzm możemy podzielić ze względu na nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu optycznego oka na:
Astygmatyzmowi często współtowarzyszą inne zaburzenia refrakcji, takie jak nadwzroczność i krótkowzroczność. Ze względu na położenie ognisk w przekrojach głównych wyróżniamy następujące postacie astygmatyzmu:
Istnieje również podział ze względu na moc skupiania światła:
Dobór leczenia uzależniony jest od rodzaju i nasilenia astygmatyzmu. W niektórych przypadkach schorzenie przybiera tak łagodną formę, że nie istnieje potrzeba korekty. Zazwyczaj jednak zalecane jest rozpoczęcie leczenia, które przywróci ostrość widzenia poprzez wyrównanie wad refrakcji. Do korekcji astygmatyzmu najczęściej używa się okularów wyposażonych w szkła cylindryczne. W zapisie recepty okularowej zapisuje się oś cylindra — od 0 do 180°. Z powodzeniem stosowane są również soczewki toryczne, które umożliwiają niemal całkowite zniwelowanie objawów astygmatyzmu. Dla pacjentów niechętnie podchodzących do noszenia okularów korekcyjnych i soczewek kontaktowych alternatywą może okazać się zabieg laserowej korekcji kształtu rogówki, który umożliwia korekcję astygmatyzmu sięgającego nawet do -6,0 dioptrii.