Wielu ludzi na wiosnę czeka z utęsknieniem — ta pora roku kojarzy nam się z budzącą się do życia przyrodą, śpiewem ptaków i pierwszymi ciepłymi dniami. Jednak dla niektórych koniec zimy może stanowić swoisty koszmar — mowa tutaj o alergikach, którzy odczuwają negatywne skutki krążących w powietrzu pyłków drzew, traw i roztoczy. Szacuje się, że z powodu chorób alergicznych cierpi aż 40% Polaków, a z roku na rok ta liczba rośnie. Alergia nazywana jest już chorobą cywilizacyjną, a jako przyczyny tego rosnącego wskaźnika podaje się narastające zanieczyszczenie powietrza, stres oraz chemiczne dodatki dodawane do pożywienia. Jak więc alergeny wpływają na nasz wzrok i jak możemy sobie radzić z dokuczliwymi objawami alergii?
Alergiczne zapalenie spojówek
Świąd oka, pieczenie, zaczerwienienie, łzawienie — to tylko niektóre z możliwych objawów alergicznego zapalenia spojówek, czyli najczęstszej choroby alergicznej oczu. Dolegliwość wywołana jest przez reakcję zapalną, powstałą na skutek ekspozycji na alergen. Organizm reaguje na przeważnie nieszkodliwy materiał, produkując histaminy, które prowadzą do powstania stanu zapalnego.
Najczęstszą postacią tego schorzenia jest sezonowe alergiczne zapalenie spojówek, cechujące się łagodnymi objawami, które pojawiają się głównie w sezonie wiosenno-letnim. Zazwyczaj współtowarzyszy im alergiczny nieżyt nosa, pokrzywka lub świąd skóry. Zdarza się jednak, że choroba przyjmuje postać przewlekłą. Objawy utrzymują się przez cały rok, gdy pacjent jest stale narażony na działanie alergenu (gdy alergenem jest np. sierść zwierząt, zarodniki pleśni, roztocza kurzu domowego).
Atopowe zapalenie spojówek
Obustronne atopowe zapalenie spojówek to choroba zapalna o podłożu genetycznym i alergicznym, która nieleczona może doprowadzić do groźnych powikłań wzrokowych. Występuje u pacjentów chorujących na atopowe zapalenie skóry (AZS), a szczyt zachorowań przypada między 30. a 50. rokiem życia. Objawy utrzymują się przez cały rok, z możliwością występowania sezonowych zaostrzeń.
Objawy charakterystyczne dla atopowego zapalenia spojówek:
- obustronne zmiany w postaci egzemy na skórze powiek,
- świąd i pieczenie oka,
- zaburzenia wzrostu rzęs i brwi,
- śluzowo-ropna wydzielina w worku spojówkowym,
- światłowstręt,
- łzawienie,
- występowanie brodawek na spojówce.
Po zauważeniu niepokojących objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza okulisty, ponieważ nieleczone atopowe zapalenie spojówek niesie ze sobą ryzyko uszkodzenia rogówki (owrzodzenia, zmiany krzywizny rogówki), odwarstwienia siatkówki czy zachorowania na zaćmę.
Jakie są najczęstsze alergeny?
Jeśli objawy alergii nasilają się w okresie wiosenno-letnim, to najprawdopodobniej powodem powstawania dokuczliwych objawów są obecne w powietrzu pyłki traw, chwastów, kwiatów i drzew. Częste źródło reakcji zapalnych stanowią również stale obecne w gospodarstwie domowym roztocza kurzu domowego, zarodniki pleśni i sierść zwierząt domowych. Z kontaktowym zapaleniem powiek związek mają zazwyczaj składniki kosmetyków używanych do pielęgnacji lub makijażu. Duży potencjał uczuleniowy posiadają przede wszystkim konserwanty, substancje zapachowe, barwniki oraz składniki roślinne.
Leczenie chorób alergicznych
Podstawę leczenia chorób alergicznych oczu stanowi przede wszystkim rozpoznanie uczulającego składnika i w miarę możliwości wyeliminowanie go z otoczenia. Często jednak nie jest to w pełni możliwe, a wtedy należy skupić się na łagodzeniu uciążliwych objawów. Aby wypłukać alergen z worka spojówkowego, przemywa się oko za pomocą soli fizjologicznej, świąd i obrzęk powiek niwelują natomiast zimne kompresy. Należy powstrzymać się od dotykania i pocierania powiek, warto również nosić okulary, które utrudniają alergenom przedostanie się do oczu. Stosowanie kropli nawilżających ukoi podrażnione spojówki, a także wzmocni barierę powierzchniową oka.
W leczeniu chorób alergicznych oczu często niezbędna okazuje się wizyta u okulisty, który zaleci odpowiedni schemat terapii z użyciem doustnych lub miejscowych leków zawierających substancję antyhistaminowe. Leczenie farmakologiczne uzależnione jest od rodzaju dolegliwości oraz jej nasilenia, w niektórych przypadkach konieczne będzie użycie glikokortykosteroidowych leków przeciwzapalnych oraz leków przeciwalergicznych stosowanych doustnie.